سال بعد، در المپیاد جهانی ریاضی کانادا، میرزاخانی با نمره کامل، رتبه اول طلای جهانی را به دست آورد. وی اولین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و همچنین اولین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت.
میرزاخانی اولین کسی بود که دو سال مدال طلا گرفت و اولین فردی بود که در آزمون المپیاد ریاضی نمره کامل گرفت. او دوره کارشناسی را در دانشگاه صنعتی شریف طی کرد. در این دوره، میرزاخانی اثبات ساده‌ای برای قضیه شُر یافت که در ماهنامه انجمن ریاضی آمریکا چاپ شد.
در اسفند ۱۳۷۶، اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت کننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی از اهواز، محل برگزاری مسابقه، راهی تهران بود. تیم متشکل از میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی در مسابقه رتبه اول کشور را کسب کرده بودند. در حادثه‌ای که پیش آمد اتوبوس به دره سقوط کرد. ۶ دانشجوی ریاضی دانشگاه شریف که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ریاضی ملی و بین‌المللی بودند، جان باختند.
مریم میرزاخانی از جمله بازماندگان این سانحه بود. سپس به دانشگاه هاروارد رفت و آن جا بر سر کلاس‌های کورتیس مک مولن از برندگان جایزه فیلدز حاضر می‌شد. مک مولن او را در این دوران این طور به یاد می‌آورد که بر سر کلاس‌هایش سوال‌های زیادی می‌پرسید و با عجله به فارسی یادداشت بر می‌داشت. او سرانجام در سال ۲۰۰۴ میلادی، از دانشگاه هاروارد و به سرپرستی مک مولن دکتری گرفت. پس از اخذ مدرک دکتری، میرزاخانی با عنوان استادیار در دانشگاه پرینستون به تدریس مشغول شد. یک سال بعد در سال ۲۰۰۵ میلادی، نشریه پاپیولار ساینس آمریکا او را به عنوان یکی از ۱۰ ذهن جوان جهان برگزید.
مریم میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولی بودند و در این میان مریم میرزاخانی در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت؛ محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولی. میرزاخانی در تلاش بود تا معمای ابعاد گوناگون فرم‌های غیر طبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد.
در واقع مشکل این است که برخی از این اشکال‌ها هذلولی همچون دونات با آمیب دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبه حجم آن‌ها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده است. اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید در واقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یک سری از حلقه‌ها بر روی سطح این گونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آن‌ها پرداخت. کاربردهای عملی اندکی برای پژوهش او وجود دارد ولی اگر مشخص شود که جهان توسط هندسه هذلولوی اداره می‌شود، کار او می‌تواند به تعریف دقیق شکل و حجم آن کمک کند.
در سال ۲۰۰۵ میلادی، او به همراه ۹ محقق برجسته دیگر در چهارمین نشست ۱۰ استعداد درخشان نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت. به نوشته روزنامه یو اس‌ای تودی این فهرست ۱۰ نفره، شامل محققان و نخبگان جوانی است که در حوزه‌های ابتکاری مشغول به فعالیت هستند و با این حال از چشم عموم پنهان مانده‌اند. این فهرست براساس پیشنهادهای ارائه شده از سوی سازمان‌های گوناگون، رؤسای دانشگاه‌ها و ناشران انتشارات علمی برگزیده شده‌اند.
این محققان برجسته جوان در حوزه‌های گوناگونی از گرافیک رایانه‌ای تا ریاضیات و علوم رباتیک، افق‌های تازه‌ای در مرزهای جهان اطراف ما گشوده‌اند که مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی که در آن زمان ۲۹ سال داشت، یکی از آن‌ها بود. میرزاخانی در سال ۲۰۰۹ میلادی، به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده جایزه پلومنتال شد. در اعلامیه‌ای که انجمن ریاضی آمریکا به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی «خلاقیت استثنایی و تز مبتکرانه که در آن، ابزارهای گوناگونی از هندسه هذلولوی گرفته تا روش‌های کلاسیک فرم‌های اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای به دست آوردن نتایجی در سه مسئله مهم ترکیب شده‌اند» عنوان شد.
میرزاخانی تا سال ۲۰۰۸ در پرینستون ماند و در این مدت به درجه استاد تمامی ارتقا یافت. سپس او به استنفورد رفت و از اول سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی، در ۳۱ سالگی به عنوان استاد تمام در این دانشگاه به کار مشغول شد. در سال ۲۰۱۰ میلادی، میرزاخانی، حدس «شار زلزله» ویلیام ترستن بر روی فضاهای تایشمولر را که مدت‌ها پرسشی باز و بی‌پاسخ در ریاضی بود به اثبات رساند. این حدس می‌گوید که چنین شاری لزوما ارگودیک است.
میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ میلادی، به همراه الکس اسکین و امیر محمدی ثابت کرد که ژئودزیک‌های مختلط و بستارهای آن‌ها، بسیار منظم هستند و نه بر خلاف انتظار نامنظم با فراکتالی. به عبارت دیگر، بستارهای چنین ژئودزیک‌هایی جبری هستند و بنابراین، ویژگی‌هایی از جمله صلبیت را دارا هستند. اتحادیه جهانی ریاضی در مطلبی با نام «کار مریم میرزاخانی» این نتایج را چنین توصیف کرد یافتن این حقیقت، شگفت انگیز است که تصلب در فضاهای همگن، چگونه انعکاسی در فضاهای ناهمگنی مانند جهان فضای پیمانه‌ای دارد.
عدد اردوش (فاصله همکاری) او سه است. مریم میرزاخانی در مه سال ۲۰۱۶ میلادی، به عضویت در آکادمی ملی علوم برگزیده شد. او نخستین زن ایرانی-آمریکایی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده می‌شود. وی در آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی به عضویت آکادمی علوم و هنر آمریکا در آمد. مراسم معارفه او قرار بود در اکتبر همان سال برگزار شود اما در تیر ۱۳۹۶ اعلام شد میرزاخانی به دلیل ابتلا به سرطان در بیمارستانی در آمریکا بستری شده است. وی از چهار سال پیش‌تر به سرطان مبتلا بود و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود.
میرزاخانی در ۲۳ تیر ماه ۱۳۹۶ در سن ۴۰ سالگی در بیمارستانی در کالیفرنیا در گذشت.
انتهای پیام
